Marselha dakpannen, dampdoorlatende membramen, goten, slabben, pannenlatten, om maar een paar dingen te noemen waar we op dit moment aan denken. We zijn ons aan het voorbereiden op de grote klus van dit jaar: het dak van de ruïne opnieuw dekken. Het is een enorme uitdaging, omdat het een heel moeilijk dak is.

Dat is het het beste te zien op een satellietfoto van Google. Ik heb alle verschillende dakdelen uitgelicht. 7 schuine daken, 3 dakkapellen, een toren met 4 wanden en ook 3 dakkapellen erin. We beginnen aan de noordkant, met de grootste dakkapel. Dat deel is in de slechtste staat. Twee jaar geleden viel tijdens een storm een dakdeel van de kapel naar beneden. En we zijn erg opgelucht dat er niet meer van het dak weg is gewaaid als het hard stormde.

De zolder

De ironie van het dak vervangen is dat de zolder nog het meest aantrekkelijke deel van de ruïne is. Toen we de foto’s ervan zagen in 2014, werden we bijna meteen verliefd op het huis.

Ja, ik weet het, we zijn wel een beetje maf… Maar niet alleen wij; veel van onze gasten voelden hetzelfde als ze onze magische zolder betraden. En de meesten van hen drongen er bij ons op aan om het te houden zoals het is. We dachten heel lang dat het allemaal eruit moest om het dak opnieuw te kunnen leggen. Maar we hadden er een slecht gevoel bij, want we weten dat als je het eruit sloopt, het nooit meer hetzelfde zal zijn. Het is onmogelijk om dat oude karakter opnieuw te bouwen. Desalniettemin moet het huis echt een nieuw dak. Er staan zes emmers van 20 liter om het regenwater op te vangen tijdens hevige buien. Om nog maar te zwijgen over hoe het vocht insecten, wormen en schimmels aantrekt.

Het dak vernieuwingsplan

Door de jaren heen is onze kijk op de hele renovatie van de ruïne veranderd. We hebben het idee omarmd van de ‘simpele’ renovatie: Alleen de slechte delen vervangen, met dezelfde materialen waarmee het nu gebouwd is. Als dat klaar is, hebben we nog steeds alleen een casco huis, zonder water, elektriciteit, verwarming en andere nutsvoorzieningen… Dus ‘hou het simpel’ is in deze fase het beste om te doen. Het bespaart geld en tijd, we kunnen die dingen zelf doen en het oorspronkelijke karakter van het huis blijft behouden.

Prachtig uitgangspunt, behalve dan dat we al wat afwijkende plannen hadden!
Onze magische zolder heeft een paar hele kleine kamers. En de scheidingswanden voorkomen dat het natuurlijk licht mooi door de hele ruimte kan vallen. Daarom hebben we besloten om twee wandjes te verwijderen.

Tabique

De muren zijn op traditionele wijze gebouwd. En hoewel het gebruikelijke woord voor ‘scheidingswand’ in het Portugees ’tabique’ is, verwijst het eigenlijk naar deze specifieke bouwtechniek.
Ik geloof dat het in het Engels ‘plaster and lath’ heet. In Nederland is het niet zo gebruikelijk, want de meeste oude huizen zijn gebouwd van bakstenen. Soms vind je in oude huizen wel gipspleister op rieten matten onder een trap of in een plafond. Dat lijkt een beetje op tabique.

Hoe dan ook, het is een puinhoop om het eruit te slopen. Het stof is vreselijk. En zelfs met beschermende kleding aan, voel je het krassende stof in je keel als je ’s nachts in bed ligt. Ik begon met hamer en beitel, maar toen mijn armen moe werden, pakte ik de elektrische beitel. Dat ging een stuk sneller, en het was nog stoffiger!

Daarna konden we de latten en de grote zware planken in het midden van de muren verwijderen. Ze zijn bijna 90 jaar oud en volledig onaangetast. Geen wormen, geen beestjes, geen schimmel. Precies zoals we hadden gehoopt, want we willen dit hout hergebruiken om de tabique muren van de dakkapel te herstellen.

Dááág wandjes…

Meer recyclen

En terwijl ik die pleister eraf tikte, vroeg ik me af of we de pleister ook konden recyclen. Dat zou ons veel traplopen schelen; eerst het oude pleisterwerk afvoeren en later zand weer naar boven brengen voor het nieuwe pleisterwerk.
Trouwens, wel eens gehoord van het wereldwijde dreigende tekort aan bouwzand?

Hoe dan ook, ik heb wat onderzoek gedaan en kwam erachter dat het misschien mogelijk is om met de oude pleister als basis, weer nieuwe pleister te maken. Het schijnt dat je ook scheuren of delen van de pleister kan herstellen. We besloten zelf een experiment te doen.

Test met een oppervlakkige laag, een bais laag op de houten structuur en een scheur.

En het werkt! Voor het repareren van de dakkapelconstructie hoeven we daardoor niet na te denken en te zoeken naar nieuwe bouwmaterialen. Het staat allemaal al op zolder, op nieuwe pleisterlatten na. (die officieel ‘rinkellatten’ blijken te heten)

Testresultaat na 2,5 week: de oppervlakkige laag is weer gebarsten. Maar de basislaag op de houten latten is prima. Ik heb er tegen geschopt, maar het is keihard. In het midden de gerecyclede pleister. We mengen het in een verhouding van 3:1 met NHL5.

Een paar Portugese woorden:

tabiquescheidingswand
ripaslatten
telhadodak
sótãozolder
águas-furtadas/trapeiradakkapel
tábua(houten) plank
reciclar-serecyclen
argamassa de calkalkpleister
9 mrt 2021

share:

2 Comments

  1. Hemeltje lief – als ik er naar kijk word ik al angstig — Je hebt jezelf ontwikkeld tot een complete ” bouwmeester”
    Al zou ik het willen , ik zou het niet meer kunnen — ik ben niet voor nix inmiddels 88-1/2
    Jongelui amuseer je en blijf gezond en heb zo een mooi leven — Take care – keep going — heel veel hartelijke groeten van henk

    1. Dank Ome Henk! Insgelijks.
      We weten dat als je een paar jaartjes jonger was, je wel de moed had om mee te doen.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.